Hoe kom je achter het woordgeslacht?

​

Zonder mensen en hun verschillende geaardheden te kort te willen doen, spreken we als we het niet over mensen hebben, maar over woorden, over mannelijke, vrouwelijke en onzijdige woorden. Dit betreft louter een taalkundige indeling van woorden in de woordgeslachten 'mannelijk' m en 'vrouwelijk' v (de man/de vrouw), en ‘onzijdig’ o (het kind). Het woordgeslacht staat in het woordenboek aangegeven met de aanduiding m, v of o achter het woord. In ut Hèlemòns heeft het woordgeslacht vergaande consequenties voor het correct gebruik van lidwoorden, aanwijzende en bezittelijke voornaamwoorden (zie voorafgaande). Om erachter te komen zonder het woordenboek te raadplegen of een woord de aanduiding m, v of o krijgt, passen we het volgende toe. Ga uit van de twee Nederlandse aanwijzende voornaamwoorden deze en dit (deze man/deze vrouw en dit kind). De geslachten m en v zijn door ‘deze’ niet onderscheidend, maar ‘dit’ laat kind als o zien. Pas hetzelfde toe, maar nu in ut Hèlemòns. Dat levert de driedeling m, v en o op.  Dize mèns, dees vrôôw èn di kyntje.  
Zie leerplankje voor bv. dize skats, dees zòn èn di skip. Kon dat ook maar in het Nederlands. Het werkt overigens ook voor dyje, dy en dè, maar niet voor ne/un/un of de/de/ut  of mine/meen/meen Om uit te proberen: fietspomp (fytspòmp), winterweer (winterweer), eikenboom (èèjkembòm) èn èlek Hèlemòns woort wa ğe teeğekoomt. 
Er is één struikelblok. Het trucje werkt alleen maar voor wie het eigenlijk al wel weet en het dus niet nodig heeft. Wie op zijn klompen aanvoelt hoe het hoort en voelt dat die boek en de meisje niet klopt of dees jaar en une vrôôw wringt, is zeekers te weete n’n Hèlemònder.   Ğe mût wèl Hèlemòns kène prôôte. Dus! Ny dàn?

 

Daarom zou het goed zijn om voortaan in woordenboeken alle zelfstandige naamwoorden te doen vergezellen van de aanduiding m, v of o. Er zou voor Hèlemònders een leuke kwis inzitten waarbij het erom gaat het geslacht te achterhalen.  

 

Kriptys: Mèns is m behàleve às ut o is. Dàn is ut v.